System motywacyjny daje różne możliwości operowania pozamaterialnymi i materialnymi formami wynagradzania. Ich różnorodność i ilość zależy przede wszystkim od możliwości firmy i od przyjętego przez nią systemu motywowania pracowników. W poniższej poradzie omówimy finansowe sposoby motywowania pracowników.
W Polsce motywowanie pieniężne nadal wydaje się być głównym sposobem na wzrost zaangażowania pracowników. Praktyka pokazuje, że aby zdynamizować pracowników do nowych wyzwań, należy przenieść akcent na niestałe składniki wynagrodzenia, takie jak premie i świadczenia dodatkowe pokrywane przez pracodawcę.
Premie i nagrody pieniężne
Najbardziej efektywną nagrodą za wyniki pracy jest premia. Do pracodawcy należy określenie rodzaju premiowanych wyników. Premiować można wyniki:
- mierzalne i ilościowe (zysk, obrót, np. premia za redukcję kosztów dla pracownika produkcji);
- jakościowe (realizacja określonych zadań);
- porównawcze do standardu.
Premia może mieć charakter:
- proporcjonalny do wyników,
- jednorazowej nagrody o ustalonej wartości,
- nagrody uznaniowej (za szczególne osiągnięcia indywidualne, niewymierne).
Ze względu na periodyczność wypłaty premie można podzielić na:
- miesięczną,
- kwartalną,
- półroczną,
- roczną.
Premie miesięczna i kwartalna są nagrodami za wyniki krótkoterminowe, a półroczna i roczna – za długoterminowe.
Premie można podzielić na premie indywidualne i premie zespołowe. Premie indywidualne otrzymują najczęściej pracownicy, których efekty pracy są możliwe do oceny, np. kierownicy, pracownicy działu sprzedaży.
W praktyce dokładny pomiar wyników pracy poszczególnych osób jest często niemożliwy. W takiej sytuacji właściwe wydaje się zastosowanie premii zespołowej. Premia zespołowa może być pomocna w budowaniu brand image (kultury firmy) i wywołaniu poczucia zespołowości. Możliwe są przynajmniej trzy obiektywne sposoby podziału premii zespołowej:
- przez decyzję kierownika (na podstawie subiektywnej oceny wyników w pracy pracowników lub na podstawie formalnego systemu ocen);
- przez wspólną decyzję podjętą przez wszystkich członków zespołu;
- podział premii proporcjonalny do wynagrodzenia.
Natomiast nagrody pieniężne, np. wypłaty w gotówce i bonach oraz podwyżki mają bezpośredni wpływ na działania pracowników, działają najszybciej, a także wyraźnie pokazują, że pracodawca jest zadowolony z pracy pracownika.
Wykorzystując narzędzia pieniężne w systemie motywacyjnym, należy pamiętać, że:
- pieniądze są ważnym i najbardziej uniwersalnym, ale nie jednym motywatorem,
- nie dla wszystkich i nie zawsze pieniądze stanowią wartość motywacyjną (uzależnione jest to od wyznawanych wartości, aktualnych potrzeb, oszczędności pracownika),
- zbyt niska, jak i za wysoka premia czy nagroda pieniężna może być demotywująca.
Świadczenia dodatkowe
Do katalogu stosowanych w firmie sposobów motywacji pracowników warto również wprowadzić świadczenia dodatkowe. Są to:
- dodatkowa składka na ubezpieczenie na życie czy na fundusz emerytalny,
- dodatkowa opieka medyczna dla pracowników i członków najbliższej rodziny,
- samochody służbowe, opłaty parkingowe, opłaty za myjnie i naprawy
- telefony komórkowe,
- miesięczny abonament za lunch w wybranej restauracji i stołówce,
- opłaty lub dopłaty do wynajmu mieszkania,
- karty członkowskie w ośrodkach sportowych lub spa,
- dofinansowanie do szkół,
- szkolenia,
- niskooprocentowane pożyczki.
