Niestety, prawdopodobnie już od października 2015 r. zaczną obowiązywać zmiany, na mocy których przedsiębiorcze kobiety z krótkim stażem ubezpieczeniowym z działalności gospodarczej, które urodzą dziecko po tej dacie otrzymają niższe zasiłki macierzyński. Na podpis Prezydenta czeka uchwalony projekt ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw.
Wysoki zasiłek macierzyński dla kobiety prowadzącej działalność gospodarczą
Aktualnie, już po bardzo krótkim okresie ubezpieczenia chorobowego, czyli nawet po jednym lub dwóch miesiącach z wysoką podstawą wymiaru składki następuje długi okres pobierania zasiłku w wysokości adekwatnej do podstawy wymiaru składki. Wobec tego, osoby prowadzące pozarolniczą działalność w świetle prawa wykorzystują możliwość przerwania ubezpieczenia chorobowego, które jest dobrowolne, aby uniknąć obliczenia planowanego zasiłku z 12 miesięcy ubezpieczenia. Oczywiście w razie ponownego przystąpienia do ubezpieczenia i zadeklarowania maksymalnej kwoty podstawy wymiaru składek zasiłek jest obliczany od podstawy z okresu „nowego” ubezpieczenia. Zważywszy na obowiązujące regulacje, okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego jest dłuższy niż okres opłacania wysokich składek na ubezpieczenia społeczne.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może kwestionować kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych. Tym samym w obecnym stanie prawnym nie ma podstaw do kwestionowania przez ZUS podstawy wymiaru zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (zob. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2010 r., sygn. akt II UZP 1/10). Przy czym warto wiedzieć, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych uprawniony jest do kwestionowania istnienia tytułu objęcia tymi ubezpieczeniami, w przypadku gdy działalność została podjęta dla pozoru.
Jednakże, jak zostało podkreślone w uzasadnieniu omawianego projektu „obecny stan prawny w zakresie ubezpieczenia chorobowego sprzyja powstawaniu nadużyć, szczególnie wśród osób prowadzących pozarolniczą działalność”. Wobec powyższego projekt, o którym mowa zawiera zmiany dotyczące zasad obliczania podstawy wymiaru zasiłku w przypadku krótszego niż 12 miesięcy podlegania ubezpieczeniu chorobowemu osób prowadzących pozarolniczą działalność oraz innych grup osób, dla których podstawę wymiaru składek stanowi kwota zadeklarowana.
Zmiany w zasiłkach macierzyńskich dla przedsiębiorców
Nowelizacja ustawy wyklucza skorzystanie z takiego rozwiązania w celu „podwyższenia” sobie wysokości zasiłku macierzyńskiego. Projekt ustawy zakłada, że w przypadku opłacania składki od wyższej niż najniższa podstawa wymiaru składek podstawę wymiaru zasiłku stanowiła najniższa podstawa wymiaru składki, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pierwszego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowego. Jeżeli niezdolność do pracy powstała później, to podstawę wymiaru stanowiłaby suma najniższej podstawy wymiaru składki oraz kwota stanowiąca 1/12 kwot nadwyżek ponad najniższą podstawę za każdy kolejny miesiąc ubezpieczenia.
Dodatkowo, w projekcie założono, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku dla ubezpieczonych, dla których podstawę wymiaru stanowi kwota zadeklarowana, podlegających ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy, uwzględniany był okres ubezpieczenia z poprzedniego tytułu, jeżeli okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu. Osobie takiej, mającej określony staż ubezpieczenia chorobowego z wcześniejszego tytułu, byłby on uwzględniany do obliczenia podstawy wymiaru zasiłku. Miesiące ubezpieczenia z poprzedniego tytułu, brakujące do uzyskania 12-miesięcznego okresu, przypisywane byłyby do okresu ubezpieczenia z bieżącego tytułu.
Reasumując, należy stwierdzić, że aby móc otrzymać zasiłek macierzyński w maksymalnej wysokości, trzeba będzie płacić składki w wyższej kwocie przez cały rok.
