Zatrudniasz pracowników? Sprawdź, jakie uprawnienia im przysługują w przypadku, gdy zechcą oni podnosić swoje kwalifikacje zawodowe.
Jedna z podstawowych zasad prawa pracy stanowi, że pracodawca ma obowiązek ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Pamiętaj jednak, że przepis ustanawiający tę zasadę stanowi wprost, że pracodawca jest obowiązany ułatwiać zatrudnionym u niego pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych, ale nie ma obowiązku zapewnić im dostępu do wykształcenia.
Podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez pracownika
Poprzez podnoszenie kwalifikacji zawodowych należy rozumieć zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika – z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Przy czym z punktu widzenia pracodawcy istotne jest to, że przedstawiony powyżej obowiązek nie jest jednoznaczny z tym, że pracownik może domagać się na tej podstawie od pracodawcy określonego udziału w podnoszeniu swoich zawodowych kwalifikacji, polegającego na przykład na zorganizowaniu i przeprowadzeniu zajęć z języka angielskiego.
Należy podkreślić, że pracodawca nie ma obowiązku szkolenia pracowników, ale ma ułatwiać im podnoszenie kwalifikacji zawodowych,
jeżeli oni sami chcą te kwalifikacje podnosić. W zasadzie, to sam pracownik powinien być zainteresowany podwyższaniem swoich kwalifikacji, a w związku z tym przejawiać w tym kierunku inicjatywę i zaangażowanie, natomiast pracodawca ma jedynie obowiązek mu to ułatwić. Potwierdza to Sąd Najwyższy, który w wyroku z 25.5.2000 r. (sygn. akt: I PKN 657/99) wskazał, że obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 94 pkt 6 KP) nie oznacza, że pracownik może domagać się od pracodawcy zorganizowania i przeprowadzenia określonego rodzaju szkolenia (np. komputerowego).
Uprawnienia przysługujące pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe przysługują:
1) urlop szkoleniowy,
Urlop szkoleniowy przysługuje pracownikowi, który podnosi kwalifikacje zawodowe w wymiarze:
• 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,
• 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,
• 6 dni – dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
• 21 dni w ostatnim roku studiów – na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy. Warto wiedzieć, że pracodawca może przyznać pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe również inne dodatkowe świadczenia, a w szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki i zakwaterowanie.
2) zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania.
Jednakże, aby pracownik mógł uzyskać zwolnienie z całości lub części dnia pracy musi brać udział w obowiązkowych zajęciach, podczas których realizowane jest podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Jako podstawę do udzielenia zwolnienia pracownik może przedłożyć pracodawcy przedstawiony przez organizatora zajęć – program np. kursu języka angielskiego, który zawiera harmonogram dni, w których są prowadzone zajęcia a także liczbę godzin ich odbywania.
Oczywiście, to czy pracownikowi przysługuje uprawnienia do zwolnienia z całości lub części dnia pracy uzależnione jest od czasu trwania zajęć obowiązkowych. Należy zwrócić uwagę na to, że przepis wyraźnie wskazuje, że czas zwolnienia od pracy obejmuje „czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia”. Wobec tego tak naprawdę wszystko zależy od tego, gdzie np. odbywa się kurs. Jeśli zatem kurs jest zorganizowany w miejscowości oddalonej od miejsca pracy np. o 30 km, to oczywistym jest, że pracownik musi poświęcić więcej czasu na dojazd – wówczas zwolnienie obejmuje także czas dojazdu na to szkolenie.
UWAGA! Zarówno za czas urlopu szkoleniowego, jak i za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Umowa szkoleniowa
Z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe pracodawca zawiera umowę, w której określa się wzajemne prawa i obowiązki stron. Umowa ta jest również nazywana umową w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub umową szkoleniową. Tego rodzaju umowa powinna być zawarta na piśmie. Przy czym pamiętaj, że obowiązek zawarcia umowy o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych powstaje tylko w sytuacji, gdy pracodawca zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
