Operacyjny program Horyzont 2020, którego realizację Unia Europejska rozpoczęła w 2014 r., jest ukierunkowany na rozwój, innowacje i badania naukowe. Jego głównym celem jest zwiększenie konkurencyjności Europy w tych obszarach oraz zniwelowanie różnic pomiędzy poszczególnymi regionami w UE. Kładzie się przy tym nacisk m. in. na takie aspekty jak etyka oraz zasada równości płci.
Rola etyki w programie Horyzont 2020
We wszelakich działaniach, które są finansowe z unijnej kasy, uwzględniane są kwestie etyczne. Programy operacyjne, na realizację których są przydzielane odpowiedniej wysokości fundusze europejskie – zwane z języka angielskiego „european funds” – konstruowane są w taki sposób, by ich beneficjenci mieli na uwadze zasady etyczne już na etapie prac nad projektem. Wnioski składane w ramach programu Horyzont 2020 nie są tu wyjątkiem – nie mają one prawa wzbudzać jakichkolwiek wątpliwości natury etycznej. W sytuacji, gdy uzyskają więcej niż wymagana minimalna ilość punktów, są poddawane specjalnej ocenie pod kątem ryzyka pojawiania się zagrożeń o charakterze etycznym. W szczególnych przypadkach mogą zatem zostać zarządzane audyty etyczne.
Zasady etyczne w programie Horyzont 2020 odnoszą się do rzetelności badań, co w praktyce oznacza przede wszystkim:
- niestosowanie jakichkolwiek form plagiatu,
- niestosowanie fabrykowania oraz fałszowania danych.
Polityka w zakresie równości płci
Kolejnym istotnym aspektem programu Horyzont 2020 jest polityka w zakresie równości płci. Z
godnie z jej założeniami należy:
- wspierać równość płci w zespołach badawczych,
- zapewniać równowagę reprezentacji płci na szczeblu decyzyjnym, przy czym w zakresie uczestnictwa kobiet w panelach i grupach dyskusyjnych musi zostać osiągnięty pułap 40 proc., zaś w grupach doradczych – 50 proc.,
- przeprowadzać integrację kwestii równości płci w badaniach i innowacjach, dzięki czemu nastąpi poprawa jakości badań.
Program Pracy „Science with and for Society” w Horyzont 2020
W związku z powyższym na potrzeby programu Horyzont 2020 zostało stworzone działanie o nazwie Program Pracy „Science with and for Society”. W jego ramach można ubiegać się o dofinansowanie tych inicjatyw, które wspierają zasadę równości płci. Propozycja ta adresowana jest w główniej mierze do organizacji badawczych oraz finansujących badania – czyli odpowiednio do „Research Performing Organisations” i „Research Funding Organisations”:
- badaczy i innowatorów,
- organizacji badawczych,
- szkół i uczelni,
- muzeów,obywateli i stowarzyszeń,
- mediów,
- władz regionalnych i lokalnych,
- innych organizacji.
Program Pracy „Science with and for Society” ma na celu:
- likwidowanie barier przyczyniających się do dyskryminowania kobiet w różnych obszarach karier zawodowych z naciskiem w tym przypadku na sektor badawczy,
- wprowadzanie zasady równowagi płci do prowadzonych badań,
- zachęcanie kobiet do podjęcia pracy w charakterze naukowca.
Przy ocenie wniosków składanych do tego programu pod uwagę brany jest wpływ zasady równości płci na innowacyjność przygotowanego projektu oraz funkcjonowanie zespołu badawczego.
